فلزات سنگین در آب آشامیدنی می توانند اثرات مخربی بر سلامتی انسان داشته باشند. از جمله این اثرات کاهش رشد اندامها،سرطان، اختلال در سیستم عصبی، اختلال در سیستم دفاعی بدن می باشد و در موارد حاد می تواند خطر مرگ را به همراه داشته باشد. برخی از فلزات نظیر جیوه و سرب، احتمال ابتلا به سندرم “خود ایمنی” را افزایش می دهند که در اثر آن سیستم دفاعی، برخی از سلولها و ملکولهای بدن را بیگانه طلقی کرده و به آنها حمله می کند و عوارضی همچون روماتیسم قلبی، امراض کلیوی، ناراحتی های عصبی و اختلال در سیستم گردش خون را باعث می شود.

خطرات فلزات سنگین در آب آشامیدنی در دوران نوزادی

بیشترین و خطرناک ترین آثار مسمویت به وسیله فلزات سنگین، در مراحل رشد و نمو انسان اتفاق می افتد. رشد سریع سیستم های بدن در جنین و نوزاد انسان و کودکان، در این اثر پذیری بسیار حائز اهمیت است. وجود فلزات سنگین در آب آشامیدنی نوزادان شیرخوار و خردسالان می تواند باعث کندذهنی و اختلال در یادگیری،‌ اختلال در حافظه، آسیب دیدن سیستم عصبی و اختلالات حرکتی نظیر تشنج و یا بیش فعالی آنها شود. در موارد وخیم تر فلزات سنگین صدمات جبران ناپذیر مغزی را باعث می شوند. کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض خطرات ناشی از فلزات سنگین در آب و غذا هستند زیرا نسبت به وزن بدنشان آب و غذای بیشتری مصرف می کنند.

منشا فلزات سنگین در آب

منشاء ورود فلزات سمی به آب می تواند فاضلاب های شهری و پساب ها و زباله های صنعتی باشد. افزایش جمعیت شهرنشین و توسعه صنایع مختلف، یکی از عوامل اصلی افزایش آلاینده ها خصوصا فلزات سنگین در آب آشامیدنی ما هستند. بیش از ۵۰ عنصر هستند که می توانند در زمره فلزات سنگین طبقه بندی شوند که ۱۷ مورد از آنها در ردیف متداول ترین و در عین حال سمی ترین این عناصر قرار می گیرند. میزان سمی بودن این عناصر به عواملی از قبیل نوع فلز و نقش بیولوژیکی آن درچرخه حیات بستگی دارد. متداول ترین فلزاتی که در مسمومیت انسان نقش پررنگ تری دارند عبارتند از: سرب، آرسنیک، جیوه و کادمیوم. سایر فلزات سنگین نظیر مس، کروم و روی در اندازه های بسیار کم برای بدن لازم هستند اما همین عناصر در مقادیر زیاد می توانند باعث مسمومیت شوند.

صنایع ریخته گری، کارخانجات ذوب فلزات و آبکاری، کوره های زباله سوزی، پسماندهای صنایع و معادن، لوله کشی های قدیمی شهری و … دلایل دیگر افزایش فلزات سنگین در آب آشامیدنی هستند. برخی فرآیندهای طبیعی نیز در نفوذ فلزات سنگین به آب نقش دارند. در برخی از مناطق، آرسنیک به طور طبیعی از لایه های زمین در آب های زیرزمینی حل می شود و باعث آلوده شدن منابع تامین آب آشامیدنی مردم می شود. علاوه بر آب آشامیدنی آلوده ، انسان از طریق تنفس هوای آلوده نیز در معرض خطر فلزات سنگین میباشد. برخی تحقیقات ثابت کرده است که فلزات سمی و سنگین از طریق آب و خاک آلوده می توانند وارد منابع غذایی ما ازجمله میوه ها، حبوبات، سبزیجات، ماهی ها و غذاهای دریایی و … شوند.

یکی از بهترین روش های تصفیه آب برای حذف فلزات سنگین از آب ، تصفیه آب به روش اسمز معکوس است. دستگاه های تصفیه آب خانگی با فناوری اسمزمعکوس قادر هستند میزان فلزات سنگین درون آب آشامیدنی را تا ۹۰ درصد کاهش دهند. این دستگاه ها با استفاده از فناوری اسمز معکوس (RO) تمامی آلاینده های محلول در آب، نظیر کلر باقیمانده، نیترات، سموم و حشره کش ها، آرسنیک، سرب و سایر فلزات سنگین را از آب جدا کرده و آبی سالم و گوارا در اختیار خانواده ها قرار می دهد. زنگ آهن جدا شده از لوله های فرسوده و قدیمی توسط فیلترهای تصفیه آب به طور کامل از آب جدا می شود و کاهش سختی و سنگینی آب، باعث جلوگیری از ایجاد رسوب در کتری، قوری، سماور و اتوهای بخار می شود.