همزمان با رشد جمعیت در جهان و ایجاد توسعه در صنایع مختلف، آلودگی آب آشامیدنی، تبدیل به یکی از اساسی ترین مشکلات جهان شده است. مسئله تامین آب شرب سالم، در آینده ای نه چندان دور یکی از اصلی ترین چالش های جهانیان خواهد شد.

نتایج تحقیقات نشان می دهد که امروزه سفره های آب زیرزمینی، خصوصا در شهرهای بزرگ و پرجمعیت دنیا، دارای مشکلات فراوانی است که دلیل این معضلات، نفوذ فاضلاب های صنعتی، وجود چاههای جذبی دفع فاضلاب انسانی، استفاده بی رویه از مواد شوینده و پاک کننده شیمیایی، نفوذ کودهای شیمیایی و حیوانی به اعماق زمین است. آب رودخانه ها، چاهها، دریاچه ها و حتی آب ناشی از ذوب شدن یخ ها و برفها دارای آلاینده های صنعتی بسیاری است که خود ما انسان ها باعث شده ایم.

بسیاری از این آلاینده ها در آب حل شده اند و جدا کردن آنها از آب نیاز به فناوری های پیچیده و گران قیمتی نظیر اسمزمعکوس دارد که استفاده از آن در مقیاس های بزرگ برای تصفیه حجم بالای آب، برای هیچ دولتی مقرون به صرفه نیست.

کلر

استفاده از کلر در آب آشامیدنی، باعث از بین رفتن میکرو ارگانیزمهای بیماری زا و خطرناک در آب می شود. این فرآیند به دلیل ارزان بودن، امروزه یکی از متداول ترین روشهای گندزدایی آب در کشورها است. همچنین کلر دارای اثر باقیمانده در آب است که باعث سالم ماندن آب در شبکه های لوله کشی و در برابر آلودگی های ثانویه می شود. اما کلر در آب آشامیدنی باعث وارد آمدن صدماتی به سلامتی انسان ها نیز می گردد.

کلر باقیمانده در ترکیب با مواد آلی موجود در آب، تشکیل ترکیباتی به نام تری هالومتان ها را می دهد که امروزه سرطان زایی آنها به اثبات رسیده است. تماس کلر با پوست و موی انسان مضر می باشد و تنفس کلر (در حمام و یا استخرها) برای بیماران ریوی خطرآفرین است.

آلاینده های دارویی در آب شهری

طی تحقیقاتی که توسط آسوشیتدپرس در آب آشامیدنی آمریکا انجام شده است، مشاهده شده که آب شهری در بعضی از ایالت های آمریکا، سرشار از آلاینده های دارویی، آنتی بیوتیک ها، داروهای آرام بخش و … می باشد.

این آلاینده ها از طریق نفوذ فاضلاب های بیمارستان ها و زباله های دارویی به سفره های آب زیرزمین وارد شده اند و به دلیل محلول بودن در آب، از طریق فرآیندهای ابتدایی که در تصفیه خانه ها انجام می شود، نظیر حوضچه های ته نشینی و کلرزنی، تصفیه نمی شوند. و در حال حاضر بهترین راه جداسازی آلاینده ها از آب، روش اسمز معکوس(Reverse Osmosis) می باشد.

نیترات، متداول ترین آلاینده در آب آشامیدنی شهرهای بزرگ

نبود شبکه دفع فاضلاب شهری و دفع سنتی فاضلاب از طریق چاه های جذبی خصوصا در شهرهای پرجمعیت، نفوذ زباله ها و فاضلاب های صنعتی به سفره های آب زیرزمینی، نفوذ کودهای شیمیایی نیتراته و کودهای حیوانی به اعماق زمین، باعث بالارفتن میزان نیترات درسفره های آب زیرزمینی می شود.

در کشورهای گرم و خشک و کم باران، ۸۰ تا ۹۵ درصد آب آشامیدنی شهرها از طریق سفره های آب زیرزمینی و چاه ها تامین می شود.

نیترات عامل اصلی اختلال در فرآیند اکسیژن رسانی به سلول های بدن است و خصوصا برای کودکان و زنان باردار عوارض جبران ناپذیری را به همراه دارد. نیترات احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهد و خصوصا در کودکان شیرخواره که بدن ضعیف تری دارند باعث ایجاد اختلالات جدی می شود.

نیترات از آلاینده های محلول در آب است که توسط تصفیه خانه های معمولی و یا با کلرزنی قابل تصفیه نیست. یکی از بهترین روش های تصفیه نیترات، روش اسمز معکوس است

حشره کش ها در آب آشامیدنی

حشره کش های متداول در بازار، دارای بیش از ۶۰۰ ترکیب شیمیای مختلف هستند. استفاده از این حشره کش ها یکی از دلایل اصلی آلوده شدن اتمسفر و خاک زمین است!

این ترکیبات پس از بارندگی ها، به سفره های آب زیرزمینی نفوذ می کنند و سر از چاه های تامین آب شرب در می آورند. شناسایی این ترکیبات در آب آشامیدنی نیازمند تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی است. وجود این ترکیبات در آب آشامیدنی باعث اختلالات تنفسی، آسیب های عصبی و سرطان خصوصا در نوزادان و کودکان که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف تر است می شود.

زنگ آهن در آب آشامیدنی

معضل دیگر در شهرهای دنیا، شبکه لوله کشی فرسوده و پوسیده است. این شبکه ها باعث می شوند که آب آشامیدنی، دارای زنگ آهن و رسوبات جدا شده از سیستم های قدیمی باشد. پوسیدگی لوله ها باعث می شود که خاک، گل، شن و ماسه وارد آب آشامیدنی شهرها شود و سلامتی شهروندان را با مشکل مواجه سازد.

آرسنیک در آب آشامیدنی

آرسنیک در اثر مصرف آفت کش هایی مثل حشره کش های حاوی آرسنیک و یا از طریق فاضلاب صنایع دباغی، سرامیک سازی و معادن وارد آب شود.

آرسنیک یک عنصر سمی است که در آب یافت می شود و قادر است از عمل آنزیم ها ممانعت نماید و باعث بلوکه شدن آنها گردد.

املاح آن از معده جذب شده و از راه پوست و شش ها نیز قابلیت جذب دارند. از مهمترین اثرات سوء آن می توان به بی اشتهایی، کم شدن وزن بدن، اسهال، به هم خوردگی معده، ناراحتی های عصبی و ایجاد زخم های کوچک بر روی دست و پا که ممکن است منجر به سرطان شود اشاره نمود.

سرب در آب آشامیدنی

امروزه سرب از طریق فاضلاب کارخانجات باطری سازی، مهمات سازی و غیره وارد سفره های آب زیرزمینی و از آنجا وارد آب آشامیدنی ما انسان ها می شود. سرب یکی از عناصر سمی قابل تجمع در بدن است. سرب جایگزین کلسیم در استخوان ها می گردد که ایجاد ناراحتی استخوانی می کند.

سرب موجود در استخوان در مواقع تب می تواند به سایر اعضای بدن مانند سیستم اعصاب مرکزی ، دستگاه گوارش و کلیه ها زیان وارد نماید.

جالب است بدانید که برخی از مورخین دلیل سقوط امپراتوری روم را مصرف آب حاوی سرب می دانند، زیرا در آن زمان فقط طبقات مرفه روم از آب لوله کشی استفاده می کردند و بعلت سربی بودن لوله ها اطفال آنها در معرض خطرات سمیت عصبی سرب قرار می گرفتند. رشد مغزی بسیاری از این اطفال که بعدها اداره کننده روم بودند کامل نبوده و اجتماع روم مواجه با کمبود رهبران شایسته گردید.

آب ناسالم باعث مرگ زودرس می شود

بحران آب بیش از هر جنگی ، جان انسان ها را می گیرد و اگر شرایط فعلی ادامه یابد ، ۵۰۰ میلیون نفر تا ۹ سال دیگر از امکانات بهداشتی بی بهره خواهند بود و تا سال ۲۰۲۵ میلادی نیز ۸۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان ،به آب بهداشتی دسترسی نخواهند داشت. این سخن را چندی پیش نماینده سازمان ملل متحد عنوان کرده بود.

امروزه کارشناسان در سراسر دنیا به راه حل تازه ای برای رفع مشکلات آب آشامیدنی دست یافته اند. دستگاه های تصفیه آب خانگی، در آشپزخانه منازل نصب می شوند و می توانند تا ۹۰ درصد از ناخالصی های موجود در آب آشامیدنی را از بین ببرند.

این دستگاه ها با استفاده از فناوری اسمز معکوس (RO) تمامی آلاینده های محلول در آب، نظیر کلر باقیمانده، نیترات، سموم و حشره کش ها، آرسنیک، سرب و … را از آب جدا کرده و آبی سالم و گوارا در اختیار خانواده ها قرار می دهند. زنگ آهن جدا شده از لوله های فرسوده و قدیمی توسط این دستگاه ها به طور کامل از آب جدا می شود و کاهش سختی و سنگینی آب، باعث جلوگیری از ایجاد رسوب در کتری، قوری، سماور و اتوهای بخار می شود.